آداب نوشیدن آب

آب بطور ذاتی قابلیت غذائیت برای بدن ندارد؛ ولی برای هضم و جذب غذا و رساندن مواد غذایی به اقصی نقاط بدن نیاز است. اگر آب به اندازه کافی مصرف نشود، مواد غذایی خشک نمی توانند به اندام های انتهایی بدن برسند و نشاط و شادابی و طراوت پوست بدن از بین خواهد رفت. ضرورت آب برای بدن بعد از هواست و انسان بدون آب چند روز بیش تر زنده نمی ماند.

منافع و مضرات مصرف آب:

اگر آب به اندازه کافی مورد نیاز بدن نوشیده نشود، بی اشتهایی، ضعف قلب، افزایش حرارت کبد، سوختن اخلاط و لاغری رخ می دهد. اگر هم آب بیش از حد مصرف شود و بدون توجه به نیاز بدن (حس تشنگی) دریافت شود (چیزی که امروزه تبلیغ فراوان می شود و در خیابان و اتوبوس و مترو و .... افراد زیادی را می بینید که یک بطری آب معدنی در دست داشته و مدام آب می نوشند)؛ سستی معده و کبد و اعصاب، فراموشی و کند ذهنی، نزله (خلط پشت حلق که از دیدگاه طب سنتی ایرانی، عامل ایجاد کننده بسیاری از بیماری های مفصلی و گوارشی است)، پف کردن زیر چشم و کبد چرب عارض می شود.

زمان مصرف آب:

بهترین وقت نوشیدن آب زمانی است که عطش صادق وجود دارد؛ یعنی غذا هضم اولیه خود را در معده گذرانده و برای عبور از معده و داخل شدن در عروق برای جذب به سمت کبد نیاز به رقیق شدن دارد. بنابراین بسته به نوع غذا، حدود یک و نیم الی دو ساعت بعد از غذا، بهترین زمان برای دریافت آب است. در این زمان هم باید آب به اعتدال خورده شود و از مصرف یکباره حجم زیادی آب و مایعات دیگر پرهیز کرد.

*استثنا: تنها کسانی مجازند بعد از غذا مقداری آب بنوشند که معده خیلی گرمی دارند که درصورت مصرف نکردن آب، اصطلاحاً غذا در معده شان می سوزد؛ مثل ظرفی که اگر غذای خشکی را بدون آب داخلش بریزید سوخته و ته دیگ می شود. این افراد غذاهای لطیف را خوب تحمّل نمی کنند و وقتی غذاهای غلیظ و سنگین و دیرهضم می خورند، راحت تر هضم می کنند. این  افراد باید مقدار کمی آب خنک بعد از غذا بنوشند که حرارت معده شان تعدیل شود. ولی اکثریت افراد جامعه امروزی دچار غلبه سردی و رطوبت در معده و دستگاه گوارش و ضعف آن هستند و این مورد شامل حالشان نمی شود.

*یک حالتی نیز وجود دارد که فرد احساس تشنگی دارد؛ ولی با نوشیدن آب سرد (هر چند خیلی زیاد هم بنوشد)، تشنگی اش برطرف نمی شود. به این حالت، عطش کاذب گفته می شود و دلیل آن، وجود یک خلط مزاحم در معده است که طبیعت برای دفع آن طلب آب می کند. امّا آب سرد قابلیت دفع آن را ندارد. این حالت معمولاً بعد از خوردن غذاهای غلیظ یا لزج مثل ماهی، کله پاچه، ماکارانی و غذاهای شور رخ می دهد که درمان آن، صبر بر تشنگی و نوشیدن جرعه جرعه آب گرم شیرین شده با کمی عسل و یا جوشانده دارچین و زنجبیل است.

گاهی نیز عطشی وجود دارد که علّت آن، گرمی بیش از حد قلب یا ریه است و راه از بین رفتن آن، استنشاق هوای خنک است و نباید در این حالت آب سرد نوشید.

بهترین آب برای افراد سالم:

آب خنک (نه خیلی سرد) بهترین راه برای رفع تشنگی است؛ در کسی که معده سالمی داشته و به اندازه آب بنوشد! برای خنک کردن آب باید آب را داخل یخچال گذاشت و از انداختن یخ داخل آب به شدت پرهیز کرد؛ چرا که وقتی یخ ذوب می شود و جرم آن در آب حل می شود؛ به شدت برای اعصاب مضر است و حکما نوشیدن چنین آبی را نهی کرده اند.

زیاد خوردن آب خیلی گرم (آب جوش ولرم شده) خوب نیست و معده را ضعیف می کند؛ امّا می توان از آن برای شست و شوی معده و دستگاه گوارش (مثلاً در رفع یبوست بصورت ناشتا)، تحلیل نفخ و باد دستگاه گوارش، تصفیه ریه و باز شدن صدا بهره برد. آب نیم گرم مضرت بیش تری داشته و نوشیدن آن بعد از غذا باعث ایجاد حالت تهوّع و فساد هضم می شود.

آب خیلی سرد نیز باعث ضعف معده و اعصاب و تولید نزله است و نوشیدن آن توصیه نمی شود. نوشیدنی هایی که گازدار هستند؛ مانند نوشابه و دلستر و دوغ، اثرات بدتری دارند.

آداب نوشیدن آب:

به یکباره سرکشیدن آب و درحالت دراز کشیده و از بالا ریختن آب در دهان نهی شده است. بهتر است آب به سه نفس نوشیده شود و هربار با مکیدن آب، مزه آن در دهان احساس شود. اول آن نام خدا و در آخر، حمد خدا به جا آورده شود. اگر دهانه ظرف آب گشادتر باشد، بهتر است؛ بنابراین استفاده از نی (که همراه آب، هوا هم بلعیده می شود) مناسب نیست.

زمان های نامناسب نوشیدن آب:

برخی زمان ها برای مصرف آب مناسب نیست و نوشیدن آب عوارضی به همراه دارد؛ از جمله:

-در حین غذا یا بلافاصله بعد از آن؛ مخصوصاً در افراد با معده سرد و ضعیف.
-در حالت ناشتا و بویژه آب سرد و در زمان های سرد؛ چون در حالت خالی بودن معده، آب به سرعت جذب بدن شده و به اعضای رئیسه (قلب، کبد و مغز) می رسد و آن ها را ضعیف می کند.
-بعد از حرکات شدید ورزشی، حمّام گرم و جماع؛ که در همه این حالات بدن گرم شده و آب به سرعت جذب شده و موجبات ضعف اعضای رئیسه را فراهم می آورد. در این حالات اگر تشنگی خیلی شدید بود و طاقت صبر کردن نبود، اندکی آب مضمضه شود و یا اول چیزی مانند نان خورده شود و بعد از آن آب نوشیده شود تا سرعت جذب آن کاهش یابد.
-بعد از خوردن میوه های آبکی (مانند خربزه، هندوانه، زردآلو و ....)؛ که باعث فساد هضم آن ها و بروز بیماری های متعددی می شود.
-در حین خواب و قبل از خواب و بلافاصله پس از برخاستن از خواب؛ چرا که باعث ضعف مغز می شود.
-بعد از چیز شیرین و یا چرب و یا شور.

{jcomments on}