در دانش آیورودا تمامی مواد شکل دهنده بدن انسان را به سه گروه کلی و اصلی تقسیم بندی می کند که عبارتند از:
-
دوشاها
-
بافت ها (داتوها) Dhatu
-
مواد زائد (مالاها) Mala
دوشاها نیروها را در بدن بر می انگیزانند ، بافت ها جسم را تشکیل می دهند و مواد زائد از بدن دفع می شوند . شکل فیزیکی آنها گاز ، مایع ، نیمه جامد و جامد است. تعرق ، مدفوع و ادرار نیز مواد زائد محسوب می شوند که شکلی زمخت دارند اما مواد زائد ظریف شامل تراوشات چشمی ، بینی ، دهان و گوش و همچنین اندام تناسلی می باشند که با تغییر بافتها در بدن تولید می شوند و سلامتی هر فردی زمانی تامین می گردد که تمامی مواد زائد بخوبی از بدن فرد دفع شوند در غیز اینصورت و تجمع آنها در بدن موجب تخریب بافتها شده و بیماریهای مختلفی را در فرد بوجود می آورند
بافت ها (داوها - Dhatu) در حقیقت اجزاء سازنده و ثابت جسم هستند که از بدن خارج و دفع نمی شوند و بین محدوده ی پوست و اندام های درونی قرار دارند و با رشد بدنی ، این بافتها نیز در فرد رشد می کنند.
بافت ها به هفت دسته تقسیم می شوند و هر کدام ویژگی و عملکرد خاص خود را دارند که عبارتند از:
- پلاسما (راسا - Rasa) داتو که ویژگی آن گردش سیالات مغذی در بدن و عملکرد آن تغذیه بدن می باشد
- خون (راکتا- Rakta) داتو که ویژگی آن بخش رنگی خون در بدن و عملکرد آن جذب اکسیژن در بدن می باشد
- عضله (مامسا- Mamsa) داتو که ویژگی آن بافت عضله در بدن و عملکرد آن حرکت بدن می باشد
- چربی (مدا- Meda) داتو که ویژگی آن بافت چربی در بدن و عملکرد آن روانی و روغنکاری بدن می باشد
- استخوان (آستی - Asthi) داتو که ویژگی آن تامین و حفظ و پایداری ساختار استخوان بندی در بدن و عملکرد آن نگهداری بدن می باشد
- اعصاب و مغز استخوان (ماجا - Majja) داتو که ویژگی آن بافت داخل استخوان ، اعصاب و مغز استخوان در بدن و عملکرد آن افزایش ادراک در بدن می باشد
- بافت تناسلی (شوکرا - Shukra ) داتو که ویژگی آن ترشحات دستگاه تناسلی در بدن و عملکرد آن تولاید مثل در بدن می باشد
بدن هرگز نمی تواند بافت ها را مانند مواد زائد از بدن فرد خارج کند زیرا تامین و نگهداری و توان بخشی بدن از طریق بافتها انجام می شود و اختلال در آنها موجب بروز بیماری در فرد می گردد.
دوشاها نیز نقشی دوطرفه بین مواد زائد و بافتها در بدن دارند و خصوصیات هر دو را شامل می شوند و نه از بدن دفع شده و نه مثل بافتها رشد می کنند بلکه میزان متعادل آنها موجب تقویت و پایداری بیشتر در بدن می شوند ولی نامتعادلی و افزایش زیاد آنها نیز موجب بروز بیماری در فرد می گردد که قابل دفع نمی باشند
مطالب مفید پیشنهادی:
- عملکرد دوشاها در بدن
- علائم اختلال دوشاها در بدن
- ویژگیهای بدنی هر دوشا
- درمان اضطراب با یوگا
- مدیتیشن وقفه های تنفسی