قوانين نياما
سائوچا: به معناي پاك سازي بدن براي تمركز و مدي تيشن است. به دو صورت خارجي و داخلي انجام مي شود. پاكسازي خارجي كه همان شستشو و رعايت مسائل بهداشتي و نظافتي بدن است.
البته انجام اعمالي به اين منظور نيز در يوگا قرار داده شده است كه ميتوان به موارد زير اشاره نمود:
- (دهاتي) كه به معناي خوردن چند گيلاس آب نمك و انجام تعدادي حركات مشخص مانند حركت (اوديانا) و سپس بازگرداندن آب نمك از درون معده. كه انجام اين عمل موجب پاكسازي امعا و احشاء درون بدن از بلغم و صفرا و ساير ناپاكيها ميگردد.
- (بستي) كه اين عمل مشابه عمل قبلي است با اين تفاوت كه در اين عمل قسمت روده ها پاكسازي مي شود.
- (نتي) كه در اين عمل سينوسهاي پيشاني پاكسازي مي شود.
- (تراتاكا) در اين روش با خيره شدن به شعله شمع و جاري شدن اشك از چشمها به پاكسازي چشمها و تقويت روشن بيني پرداخته مي شود.
- (نولي) كه عبارت از كنترل و چرخش عضلات شكم به سمت راست و چپ مي باشد.
- (كاپالابهاتي) در اين روش به پاكسازي تنفسي پرداخته مي شود كه در مبحث مربوط به آن مفصل صحبت خواهد شد.
اجراي آساناها و پرانايام و روزه نيز براي پاك سازي دروني بسيار مفيد هستند. پرانايام ، خون را پاكسازي كرده و عمل اكسيژن گيري را افزايش ميدهد.
اما نوع ديگر پاكسازي ، عبارت است از پاكسازي فكر. پاك نمودن فكر از اضطرابها و هيجانها، خشم و حرص، فريب ، غرور و كينه ، قدرت و شهوت، ثروت و مقام و ... پاكسازي فكر را ميتوان از طريق مراقبه ، ذكر نامهاي الهي ، دعا و عبادت خداوند و مطالعه كتابهايي كه در اين مورد به دست انسانهايي پاك نگاشته شده اند و همنشيني با اين افراد ممكن است.
مهمتر از آن پاكسازي شعور است كه از طريق مطالعه و درك روح و درك موقعيت خويش در عالم هستي و رابطه خود با خدا و عبادت عاشقانه پروردگار به وجود مي آيد.
در كنار پاكي بدن ، فكر و شعور ، پاكي كلام ، خوراك و مكان زندگي و محل عبادت ، تمركز و مراقبه نيز ضروري است. بايد به ياد داشت كه خوردن براي زنده بودن است نه زنده بودن براي خوردن. انجام مراقبه و تمركز در محيطهاي شلوغ ممكن نيست . بايد در مكاني تمرين كرد كه شرايط آن نيز مهياي تمرين و مراقبه و تمركز باشد. در مكانهايي كه اين شرايط مهيا نيست ، امواج منفي و مزاحم و صداهاي زياد مانع از پيشرفت مي شوند.
باگاوان شري كريشنا درباره محل تمرين يوگا به آرجونا می گوید :
براي تمرين يوگا انسان بايد به مكاني خلوت برود. علف (كوشا) را بر روي زمين بگذارد و بعد آن را با پوست آهو و يك پارچه نرم بپوشاند. اين نشيمنگاه نه بالا و مرتفع باشد و نه پايين و گود و بايد در مكان مقدسي قرار داشته باشد. آن گاه يوگي بايد خيلي راست و استوار بر آن نشسته و به وسيله كنترل فكر و حواس ، پاك كردن قلب و ثابت نگهداشتن فكر بر يك نقطه ، تمرين يوگا بنمايد. انسان بايد سر و گردن را در خط صافي نگاهدارد و ثابت به نوك بيني خيره شود. بدينسان با فكر تحريك نشده و مطيع ، خالي از ترس و كاملا آزاد از روابط جنسي ، انسان بايد اندرون قلبش بر من تمركز نمايد و مرا هدف نهايي زندگي خود قرار دهد.
در مفهوم پاكي باطني (فكر و شعور) در فلسفه يوگا آمده : به وسيله تمرين احساساتي چون دوستي ، خوشحالي، خونسردي، آرامش و خيرخواهي ، فكر ، پاك و روشن مي شود.
سائوچا ( پاكي) : بدن انسان از دو قسمت تشكيل شده كه عبارتند از : بدن زمخت و بدن لطيف. نوع و كيفيت خوراك بر هر دو بدن تاثير گذار است. بدن زمخت از آب ، آتش ،خاك، هوا و اتر تشكيل شده و بدن لطيف از فكر ، شعور و منيت تشكيل شده است. خوراكي كه خورده مي شود در بدن بخشي از آن دفع شده و بخشي به عضله و استخوان و ... تبديل شده و بخشي ديگر نيز به فكر تبديل ميگردد. در حقيقت ميتوان گفت كيفيت فكر به كيفيت غذايي كه مي خوريم متكي است. مصرف بعضي غذاها توليد هيجان مي كند و فكر مضطرب مي باشد.
در قوانين يوگا خوراك ها به سه دسته تقسيم مي شوند :
خوراك هايي كه داراي وجه خوبي هستند (ساتوا) و خوراك هايي كه وجه شهوت دارند ( راجا) و خوراك هايي كه وجه ناداني دارند (تاما) ناميده مي شوند.
خوراك هاي ساتوا موجب آرامش در فرد ميگردنند و خوراك هاي راجا و تاما در فرد توليد اضطراب، سستي و خواب زياد مي كنند. كساني كه مي خواهند تمرينات پراناياما و مدي تيشن را در حد بالايي انجام دهند حتما بايد در مصرف غذاهاي پاك و مفيد دقت زيادي داشته باشند. نبايد با گرفتن روزه هاي سخت و طولاني بدن را ضعيف كرد زيرا اين كار باعث مي شود تا قدرت تمركز و تفكر در فرد كاهش يابد. هميشه بايد در حفظ تعادل كوشيد. پرخوري نيز فكر را مضطرب و مغشوش مي كند.
در يوگا اعتقاد بر اين است كه فكر از ظريف ترين قسمت خوراك هضم شده ساخته مي شود. بنابراين فكر به كساني كه از آنها غذا دريافت مي كند دلبسته مي شود. اگر براي مدتي با يكي از دوستان خود زندگي كنيد و غذاي خود را از او دريافت كنيد ، فكرتان به او دلبسته خواهد شد. به همين دليل است كه فرزندان به پدر و مادر خود دلبسته مي شوند.
سانتوشا (قناعت و خرسندي): قانون ديگر نياما است و به معناي اين است كه نبايد بيش از آنچه از زحمات صادقانه و مشروع خود به دست مي آوريم ، آرزو كنيم. استقرار در شادي و رضايت حاصل قناعت است كه خود يكي از مراحل مهم در روحانيت است. قناعت نداشتن موجب وابستگي زياد در انسان مي شود. عدم رضايت خود موجب ناپاكي فكر مي گردد و قدرت نابودي آن بر بدن فيزيكي هم مؤثر است.
قناعت نداشتن موجب توليد آرزوهاي طولاني در انسان گرديده كه خود سرمنشا بروز عقده ها و شرارتها ميگردد. قناعت بهترين تقوي است كه باعث رضايت و شادي فكر مي شود و براي صاحب خود آرامش به همراه دارد. قناعت بايد در كلام و عمل نيز وجود داشته باشد.
بايد قناعت و آرامش را در قلب خود جايگزين و پابرجا نمود . در اين صورت اين تنها شما هستيد كه ميتوانيد به همه دنيا لطف هديه دهيد و هر كجا مي رويد ، ديگران در ارتباط با شما تحت نفوذ ارتعاشات آرام بخش و روحاني شما قرار گرفته و به وسيله هاله روحانيتان پيشرفت مي كنند. در حضور لطف وجود شما همه ارتعاشات و امواج منفي ناپديد مي شوند و همه اختلافات به پايان مي رسد. همه فريادهاي تكان دهند به موسيقي نرم و شادي بخش تبديل ميگردنند.
تاپاس (رياضت): در يوگا به معناي سوزاندن، رنج بردن و يا تحمل درد و از بين بردن ناپاكي هاي بدن به وسيله گرما است. به معناي قدرت تحمل و ايستادگي در مقابل تشنگي، گرسنگي، سرما، گرما، درد و مصيبت، و سختي هاي تمرين در يوگا است. تحمل همه اين رياضتها و سختي ها براي كسب هدف متعالي است. بدون رياضت بدن و فكر و كلام ، نمي توانيد به آگاهي و عشق خداوند برسيد.
تاپاس در سه مرحله انجام مي شود:
رياضت در فكر ، رياضت در كلام و رياضت در عمل.
رياضت در فكر شامل سركوبي و غلبه و كنترل اميال شيطاني است. فكر چون حيواني ناآرام است كه دائما براي كسب لذت به هر سو ميرود و تلاش ميكند تا شما را وادار به انجام كاري كند كه مايل نمي باشيد در نتيجه فكرتان بيشتر و بيشتر مضطرب مي شود. آرامش ، سادگي، وقار و سنگيني ، كنترل خود و پاكي و خلوص فكر ، رياضتهاي فكر خوانده مي شوند.
رياضتهاي كلام عبارتند از: به راستي و سودمندي سخن گفتن، دوري و اجتناب از گفتار توهين آميز و مطالعه كتب مقدس. بايد از بحثهاي بيهوده دوري كرد و به سخنان بي اساس توجه نكرد.
رياضت در عمل نيزعبارت است از تحمل گرسنگي، تشنگي، سرما و گرما، درد و غيره . اگر در مقابل جريانات مخالف، دشنامها ، تهديدها، تهمت ها، احترام و يا پرستش قرار گرفتيد با سلاح آرامش مقاومت كرده و رفتاري يكسان داشته باشيد تا در مسير روحاني پيشرفت كنيد.
رعايت اين موارد باعث مي شود تا در فرد انرژي خاص، جذابيت و گيرايي ايجاد شود و بايد دقت و مراقبت نمود تا اين تغييرات موجب ميل به خودبيني و تكبر نشود كه اين خود انحراف از مسير روحاني است.
سوادهيايا (مطالعه): به معناي تعليم و تربيت و مطالعه خويشتن است. تمرين سوادهيانا در حقيقت مطالعه كتاب دروني خويش است و در نتيجه آن شروع به درك آفرينش و درك وجود خداوند در همه موجودات و ذرات هستي مي كنيد.
براي مطالعه خويش بايد پيوسته بر اعمال و عكس العمهاي خود با دقت و آگاهي بيشتري نظارت نماييد. و توجه داشته باشيد كه چگونه در موقعيتهاي مختلف تحت تاثير عوامل و مسائل مختلف قرار گرفته و واكنش نشان ميدهيد. دلبستگي هاي خود و علت آن را مورد سئوال قرار دهيد و سعي كنيد ريشه و اساس آنها را دريابيد. به وسيله ادامه مطالعه و تجزيه و تحليل شخصي ، رفته رفته در مي يابيد كه فكرتان چگونه كار مي كند و با بازيها و ارتعاشات آن آشنا شده و آگاه مي شويد كه چه عواملي موجب هيجان و اضطراب و يا شادي فكر شما مي شود. اين گونه مطالعه خويشتن، قدرت مدي تيشن شما را افزايش داده و عميق تر مي كند و به طور تصاعدي مطالب بيشتري درباره خود از درون خود درك مي كنيد.
گاياتري مانترا: به معناي رها كننده جان است. گاياتري مخفي ترين مانتراي ودايي است و به نام مادر وداها ناميده مي شود و ذكر آن همه گناهان را نابود مي كند. گفته مي شود در زمين و آسمان و بهشت هيچ پاك كننده اي مانند و يا برتر از گاياتري مانترا وجود ندارد.
ماها مانترا: يعني برتر و بزرگتر. به معناي رها كننده فكر نيز مي باشد. ماها مانترا يعني برترين و بزرگترين رها كننده فكر از همه موضوعات حسي كه در نهايت، فكر به درون رجعت كرده و در درون قلب بر خداوند متمركز مي شود.
به وسيله ذكر ماها مانترا همه اضطرابهاي خود را فراموش كرده و در لذت روحاني قرار مي گيريد. اين مانترا اغتشاش را از فكر پاك كرده و به قلب روشنايي ميدهد. نتايج اعمال بد را پاك كرده و همه بديها و نادانيها را نابود ميكند و نور الهي در درون شما با شكوه فراوان ميدرخشد.
گاياتري مانترا در درجه چهارم درك هاي روحاني قرار دارد و ماها مانترا در درجه پنجم درك هاي روحاني قرار دارد. با ذكر گاياتري شخص به مرحله رستگاري از دور تولد و مرگ ميرسد و با ذكر ماها مانترا شخص به مرحله باكتي به معناي دلبستگي و عشق به خداوند رسيده و از شعف و لذت اتصال آگاهي فردي با آگاهي متعال برخوردار مي شود.
