یوگانیدرا روش نیرومند وانهادگی
Yoga Nidra
" یوگانیدرا " روش نیرومندی ست در آموزش وانهادگی هوشیارانه.
" یوگانیدرا " روشی منظم و سیستماتیک است که کل اعمال فیزیکی روانی و هیجانی را وانهاده می کند.
" یوگانیدرا " از دو واژه ی سانسکریت "یوگا" به معنی اتحاد و یا تمرکز آگاهی و "نیدرا" به معنی خواب گرفته شده است. در " یوگانیدرا " ممکن است که تمرین کننده به خواب برود اما آگاهی او در سطوح عمیق ذهن در حال عمل است. و شاید برای همین است که " یوگانیدرا " را خواب روانی و یا وانهادگی عمیق و یا آگاهی درونی می دانند و فرد در آستانه ی بین خواب و بیداری قرار می گیرد.
حالت وانهادگی در " یوگانیدرا " به مرحله ای می رسد که ذهن از تجارب حسی فاصله گرفته و در نتیجه نیرومند می شود و این حالت انسان را به خلاقیت نزدیک می کند. در این روش آگاهی در مرز خواب و بیداری قرار می گیرد که به این حالت خواب یوگی و یا در روانشناسی خواب مغناطیسی نیز می گویند. در این روش ذهن تنها دریافت کننده است و برای همین می توان از آن برای تغییرعادات و از بین بردن تنش ها و اضطراب ها استفاده کرد.
به تعبیر دیگر " یوگانیدرا " همان خواب است اما خوابی که با آگاهی همراه است. با تمرین مستمر " یوگانیدرا " ذهن در سطح بالای توانایی ها تا سطح ذهن ناخودآگاه که منبع تمام استعدادهاست به توانایی های خود پی می برد و در شناخت و پرورش استعدادهای خود به نتایج تازه ای می رسد.
گفته می شود که از طریق این روش می توان به درک مستقیم و کشف مجهولات که در حالت خواب اتفاق می افتد نیز دست یافت.
یوگا می گوید که آگاهی خالص و یا آگاهی مطلق که غیر قابل تجزیه است, در لایه ی زیرین ذهن بی قرار که از امور گوناگون ترکیب شده و پدیده ای غیرواقعی را بوجود آورده پنهان است.
درک حقیقت طبیعت هستی و یا آگاهی مطلق با ذهن پریشان میسر نمی شود و " یوگانیدرا " زمانی ست که ذهن از پریشانی و سرگردانی رها شده و رسیدن به لایه های درونی ذهن آسان تر می شود.
" یوگانیدرا " روشی ست که بوسیله ی بسیاری از پیشگامان تعلیم و تربیت به منظور بهبود و کمک به یادآوری هوشیارانه و افزایش ظرفیت یادگیری و عملکرد حافظه مورد استفاده قرار می گیرد و به دو عامل تکیه دارد: اول قدرت مغز در جذب اطلاعات و دوم قدرت یادآوری آن.
" یوگانیدرا " بر روی این عوامل با برقرار کردن دریافت ها در سطح ذهن نیمه آگاه عمل کرده و همزمان واقف به عملکرد خود نیز هست. و به ظرفیت ذهن برای جذب مثبت اطلاعات بوسیله ی القا در حالت وانهادگی بستگی دارد.
بنابراین " یوگانیدرا " موثرترین روش برکنار کردن تراکم تجربه های روانی ودستیابی به درک مستقیم که ماورای موانع درک حسی قرار گرفته است می باشد.
در خلال " یوگانیدرا " اندام ها و سیستم های بدن استراحت روحی عمیق و کافی را بدست آورده و مکانیزم بازسازی انرژی نیروهای ذاتی بدن دوباره شروع به فعالیت می کنند. درنتیجه لایه های بدن بر ضد استرس مقاوم شده و نفوذ زیان آور آن را مانع می شود و انرژی های نهفته را آزاد کرده و باعث سلامت جسم و روح می گردد.
همانطور که گفته شد " یوگانیدرا " پروسه ای است بین خواب و بیداری. در این حالت مغز بیدار و آگاه است و ذهن بیدار و هوشیار و در حال گیرندگی. این روش انسان را به اعماق ذهن برده و نگاه انسان را به درون متوجه کرده و انسان را وادار می سازد تا به گرفتگی های درونی خود پی برده و ریشه های این گرفتگی ها را در همان جا قطع می کند و با قطع کردن این گرفتگی ها طبیعتا ذهن ، جانی تازه یافته و درهای نوآوری و خلاقیت بار دیگر بروی او گشوده می شود.
وانهادگی در " یوگانیدرا " روشی سنتی و موثر است که از دیر زمان برای مداوای بیماران روان تنی مورد استفاده قرار می گرفت. در این روش خود بیمار, روان درمانگر خود شده و خود به تشخیص مشکلاتش آگاه شده و به طور مدام و پیگیر بوده و در پی حل آنها برمی آید.
نگرانی ها, آزمندی ها, نارضایتی ها و رقابت های اجتماعی و دیگر فاکتورهایی که حالت و احساسی نامطلوب را به انسان ارزانی می دارد و همچنان تمایلات سرکوب شده در دوران کودکی و نوجوانی که با تنش ها و فعالیت سیستم عصبی خودکار بدن شکل می یابد ، در درازمدت در روح و روان انسان باقی مانده و در شرایط مختلف به صورت واکنش های مختلف رخ می نماید. اگر بطور جدی با این تنش ها کار نشود در درازمدت منجر به بیماری های جسمی و روانی می گردد. در روش " یوگانیدرا " کار روی این تنش ها و آوردن آنها به سطح ذهن و دیدن این تاریکی ها و پذیرش آنها و کمک برای از بین بردنشان , طی یک پروسه اتفاق می افتد.
هم ذهن و هم بدن در عمیق ترین حالت خود قرار گرفته در نتیجه هر دو به رهایی کامل می رسند. که در این حالت ذهن از ورای درگیری های روزمره خلاص شده و در نهایت قدرت خلاقیت آن بروز می کند. چرا که در پروسه ی " یوگانیدرا " انسان ، بدن خود را به طور واقعی تجربه کرده و به آن نگاه می کند. با تمام قسمت هایی که کل بدن از آنها شکل گرفته.
در " یوگانیدرا " انسان با تنفس خود بطور آگاهانه درارتباط است و در شرایطی گوناگون مثل سنگینی، سبکی، گرما، سرما و همچنین تصویرسازی و دیدن سمبل ها نیز فاکتورهایی هستند که در " یوگانیدرا " برای وانهادن ذهن و بدن و تمرکز دادن از آنها استفاده می شود.
تاثیر " یوگانیدرا " بر روح و جسم به این دلیل است که " یوگانیدرا " کل سیستم را آرام کرده و بدن روانی را بیدار می کند. و سطوح عمیق روان را تبدیل به تجربیات هشیارانه می سازد. در بخش هایی از مغز ، میلیون ها حالت به صورت معیار و الگو انباشته شده اند که همان تجربیات زندگی ما هستند که در یوگا به "کارما" معروف هستند. درست به مانند ضبط تصویر در نگاتیو دوربین عکاسی.
به همین ترتیب هر تجربه ای که بر ما گذشته ذهن نیمه آگاه، آنها را در خود نگاه داشته و با گذشت زمان در عمل ، بنام معیارهای زندگی بکار می برد.
این معیارها در طول عمر زندگی ما به نام کارما و یا در سانسکریت به نام ساماسکارا نامیده می شود. این معیارهای ضبط شده در لایه های آگاهی روانی انباشته شده و در پرتو اعمال انسان باقی می ماند.
عمیق ترین این لایه ها همان ناخودآگاه است، جایی که این ارزشمندی ها آرام و ساکت خود را مخفی نگه داشته اند و در اثنای " یوگانیدرا " آگاهی ما بر حسب ظرفیت و امکاناتش از سطحی به سطح دیگر عبور کرده و زمانی که این آگاهی به عمق خود برسد، انسان با این توده ی انباشته شده مواجه شده و تجربیات دردناک درون این توده را دیده و درصدد پذیرش آنها برآمده و نهایتا در پروسه ای دیگر به حل تک تک آنها مبادرت می ورزد.
مواجه شدن با تجربیات دردناک که خود از مجموعه ای از انرژی ها تشکیل گردیده، امکان بیدار کردن مجموعه ای دیگر از انرژی های خوابیده ی درون انسان را ایجاد کرده و پتانسیل ایجاد شدن انرژی های بالقوه ی دیگر را فراهم می سازد. این انرژی های آزاد شده ی تازه باعث رهایی و آرامش درون انسان می شود.
" یوگانیدرا " بمعنی رسیدن به مرحله ی آگاهی ست و در این مرحله هم ذهن و هم بدن فعالانه برای رسیدن تلاش می کنند. زمانی که فعالیت مغز کم می شود طبیعتا استرس نیز کاهش می یابد و مغز فرصت رهایی پیدا می کند. و زمانی که فعالیت الکترونیکی مغز کاهش یافت و استرس پایین آمد ، تازه مغز انسان به آرامش نزدیک می شود.
" یوگانیدرا " شاید زمانی ست که ذهن رابطه اش را از تمام کانال های حسی قطع می کند و بسیار قوی می شود. در واقع ذهن در " یوگانیدرا " برای مرحله ی خواست آگاهی تربیت می شود. آگاهی در " یوگانیدرا " در سطوح مختلف بدن است و باعث ایجاد امواج در بدن شده و این امواج به تدریج قدرت های روانی مغز را تحریک کرده و بیدار می سازد. و فرد این تجربیات غرق شده را آرام آرام شروع به گرفتن می کند.
گفته می شود که در این مرحله انسان نه در سطح روانی و نه در سطح آگاهی بلکه در مرز بین این دو قرار دارد که به آن همانطور که پیشتر اشاره شد عنوان خواب یوگی نیز اطلاق می گردد.
در این مرحله مغز کاملا بیدار است و نوعی از کیفیت آگاهی را توسعه می دهد. در این روند ، تمرین کننده نقش اساسی دارد و هشیارانه قدرت های درونی خود را کشف کرده و درصدد تربیت آنها برمی آید.
اگر متخصصین سیستم مغز و اعصاب با تحریک سطح مغز بر بدن اثر می گذارند؛ در " یوگانیدرا " از طریق بالابردن سطح آگاهی بدن روی مغز تاثیر گذاشته می شود و این گردش آگاهی در بدن در تمرین های " یوگانیدرا " بسیار مشهود است. انسان امروزی از انبوه تنش ها و بیماری های ناشی از آن و نگرانی ها رنج می برد و با روش " یوگانیدرا " این تنش های مخرب که به آن "سایکو سوماتیک" گفته می شود بصورت جدی کاهش می یابد.
آگاهی از بدن از تمام بدن، مغز، ارگان های داخلی، اتصال بین زمین و بدن، احساس سنگینی و سبکی، احساس سرما وگرما، درد و لذت، غم و شادی که همه ی این فاکتورها ریشه در حضور انسان دارند و از زوایای وجود او برمی خیزند و هرکدام از آنها را بدن در زمان های مختلفی تجربه کرده است در مرحله ی یوگا نیدرا مروری دیگر می یابد. و سیستم و ساختار بدن انسان تمام این تجربیات و حالات و عکس العمل های آنها را نشان می دهد.
اولین تجربه ای که باید در " یوگانیدرا " بیدار شود حس سنگینی ست که با وجود وانهادگی عمیق تمام عضلات را به همراه دارد. و با احساس سبکی و بی وزنی بدن سبک شده و از آن سطح دور می شود. و این تضاد بین سنگینی و سبکی و درد و غم و غیره باعث باز شدن انرژی های درون بدن می گردد. و با تکرار تمرینات انسان بتدریج از دردها و تنش هایی که محصول دوران زندگی اوست آگاهی یافته و درصدد حل آنها برمی آید.
در اینجاست که انسان با دیدی مستقل و شخصیتی استوار و آگاهانه کنترل و تعادل زندگی خود را برعهده می گیرد.
" یوگانیدرا " یکی از راه هایی ست که می تواند کمکی باشد برای کاهش اضطراب ها و تنش های انسان امروزی که بدلایل متعدد دچارعدم تعادل روحی روانی گردیده است.
روابط نامتعادل امروزی که موجب از هم پاشیدگی و عدم تعادل در سطوح انرژی های درون بشر و در نتیجه در روابط ذهنی او گردیده است. این عدم تعادل به شکل " اپیدمی " رخ نشان داده و علوم جدید نیز ریشه ی این بیماری ها را در ذهن بشر و ناشی از تلاش مداوم او برای سازش با زندگی جدید می داند و آن را ریشه گرفته از استرس های عاطفی و ذهنی در سطوح انرژی ذهن نامتعادل و پریشان تلقی می کند.
در رابطه با بحث تنش باید گفت که تنش یک حالت ذهنی ست که از پیرامون ما متاثر می شود. و در واقع تنش محصول ناآرامی ها و تضادهای بیرونی جامعه در درون انسان است و تجارب مشخص و علمی یوگا نشان می دهد که سیستم ذهن و مغز هر دو بر بدن تاثیرمی گذارند و زمانی که ذهن حساس باشد بر روی سیستم گوارشی و گردش خون نیز اثر می گذارد و پروسه ای را بوجود می آورد که در آن ناآرامی ها و پرخاشگری ها، اضطراب ها و افسردگی ها را با خود به همراه دارد.
تنش ها در سه لایه از بدن مشاهده می شوند. تنش های عضلانی، تنش های عاطفی و تنش های ذهنی و مغزی.
اولین آنها تنش های عضلانی ست که در اعضای خارجی و داخلی و سیستم غدد نمایان می شوند که حاصل آن بیماری های جسمی ست و برای درمانش از دارو استفاده می شود.
دومین آنها تنش های عاطفی ست که از وابستگی ها و عدم وابستگی ها یعنی از مجموعه ای از غم ها، شادی ها، شکست ها و پیروزی ها نشات می گیرد و باعث بیماری های لاعلاجی می گردد که انسان معمولا دوست ندارد درمورد آن لب به سخن گشاید و در تلاش برای پنهان نگه داشتن و یا سرکوب آنهاست. متاسفانه درمان آنها نیز کار ساده ای نیست و این درمان ریشه در عمق وجود انسان دارد و تمام ساختار عصبی، مغزی و روانی انسان را دربرمی گیرد.
سومین آنها تنش های ذهنی ناشی از ساختار مغز است که مداوم در فعالیت می باشد.
انسان امروزی محصول جامعه است و قرار بر این است که خود را از درون با نرم های این جامعه نیز تطبیق دهد. و اگر این نرم ها با خواسته های فکری بشر جور درنیاید، انسان را به نوعی تناقض و جدال با درون خود می رساند. این درگیری ها نهایتا به تنش های ذهنی ختم می شود.
با توجه به این سه عامل اساسی " یوگانیدرا " روشی ست برای برطرف کردن ناآرامی های مغزی، تنش های عاطفی و تنش های عضلانی. ضمن اینکه " یوگانیدرا " فرصتی ست برای دیدن حساسیت هایی که انسان را احاطه کرده و انسان فرصت برخورد با آنها را نداشته است.
اخیرا نیز این روش بصورت درمان های کلینیکی برای تصفیه ی روان و کمک به بیماری های " روان تنی " که به نوعی در ناخودآگاه انسان وجود دارد استفاده می شود. همان طوری که گفته شد انسان در نیمه آگاهی و ناخودآگاهی و در اوج گیرندگی است. زیرا ذهنی که با " یوگانیدرا " تربیت شده کاملا مطیع است و با گرفتن فرمان به تغییر عادات ناپسند در یک پروسه ی کوتاه یا طولانی کمک می شود.
" یوگانیدرا " راه گشائی ست که تعادل بین سیستم های جسمی و روحی را آسان ساخته و قدرت و توان هوشیاری را افزایش می دهد. و فرد را قادر می سازد که به راز و رمز درون خود و به علل ناهماهنگی ساختار روانی اش پی ببرد.
در واقع " یوگانیدرا " راه گشای عقده هایی ست که در گذر عمر بر روح و روان انسان نشسته و ریشه های رنج انسان از آن ناشی می شود.
پتانجلی در راجایوگا جدایی ذهن و روان را از ارکان حسی یکی از مراحل هشتگانه ی یوگا، یعنی "پراتی هارا" می نامد. و این مرحله ایست که سطح هشیاری عالی و سامادی را در انتها هدایت می کند. طبق این فلسفه " یوگانیدرا " سیمایی است از "پراتی هارا" که راه گشای رسیدن به هوشیاری والای انسانی ست.
" یوگانیدرا " می تواند روشی باشد برای شناخت خویشتن خویش و درک والاتری از معنای بودن. و شاید پاسخی به رنج هایی که بشر با خود حمل می کند. چرا که " یوگانیدرا " تحولی در ذهن و روح بشر بوجود می آورد که این تعادل، زیربنای آرامش ذهن را به همراه دارد.
شاید بزرگترین این روش، توانایی آن در نشان دادن یک تصویر کامل تر از خود و قرار دادن بدن در یک حالت کاملا ساده و همزمان پیچیده در نگاهی وسیع تر باشد.
مطالب مفید پیشنهادی:
لطفا پرسش ها و نظرات و تجربیات خود را در کادر زیر وارد کنید
